Artystyczne, Społeczne, Stołeczne
Artystyczne, Społeczne, Stołeczne. Warszawskie pracownie artystyczne jako mikro-instytucje
Kuratorki: Łukaszka Staszkiewicz, Vera Zalutskaya
Warszawskie Obserwatorium Kultury bada lokalne środowisko artystyczne i jego potrzeby poprzez przyjrzenie się miejskiej infrastrukturze pracowni artystycznych. Celem projektu jest uwidocznienie i wzmocnienie pozycji pracowni artystycznych poprzez podkreślenie wagi tych miejsc dla funkcjonowania stołecznego pola kultury.
Pracownie artystyczne
Pracownie artystyczne są szczególnymi, w dużym stopniu ukrytymi dla publiczności przestrzeniami na mapie miasta. Nie sposób oszacować dokładną ilości pracowni twórczych zlokalizowanych na terenie Warszawy, jednak nasze najskromniejsze kalkulacje pozwalają stwierdzić, że jest ich przynajmniej 500, a najprawdopodobniej o wiele więcej. Osoby artystyczne, pracujące najczęściej na zasadzie freelance’u, są zdane na siebie w kwestii organizacji przestrzeni do pracy, wytwarzania i magazynowania swoich dzieł. Niektórzy wynajmują dedykowane temu lokale od dzielnicowych ZGN-ów, inni zapewniają sobie przestrzeń do pracy wynajmując lub podnajmując pomieszczenia od osób prywatnych. Programy miejskie, których celem w teorii jest ułatwienie dostępu do lokali przeznaczonych na pracownie twórcze, działają na zasadzie aukcji, co w konsekwencji prowadzi do tego, że możliwość wynajmu takich przestrzeni mają głównie osoby wytwarzające wyroby rzemieślnicze na sprzedaż. Jednocześnie od roku 2014 w Warszawie można zaobserwować pozytywną zmianę prowadzonej polityki miejskiej, związaną z dostrzeżeniem wartości pracowni artystycznych jako mikro-instytucji, dążeniem do zachowania spuścizny po zasłużonych artystach i artystkach poprzez nadanie ich pracowniom statusu Historycznej Pracowni Artystycznej. Zarówno pracownie historyczne, jak i te współczesne są miejscami kluczowymi dla produkcji artystycznej, budowania więzi społecznych, nawiązywania współpracy, opowiadania historii i opieki nad dziełami sztuki i archiwami, zapewniającymi ciągłość wymiany wiedzy praktycznej i teoretycznej. To stamtąd dzieła sztuki wyruszają do galerii prywatnych i instytucji publicznych, gdzie biorą udział w budowaniu artystycznego wizerunku miasta i kraju. Projekt Artystyczne, Stołeczne, Społeczne jest próbą przyjrzenia się zarówno politykom miejskim jak i potrzebom artystów i artystek, ustalenia czy i w jakim stopniu one sobie nawzajem odpowiadają. Naszym celem jest stworzenie narzędzi do dialogu pomiędzy na pozór odległymi, ale w rzeczywistości wzajemnie wpływającymi na siebie wymiarami życia miejskiego: administracyjnym i artystycznym.
Projekt badawczy i wystawa
CZWARTEK | 7 grudnia | 18:00
Wernisaż wystawy, przedstawiającej wynik badań dotyczących dostępności i funkcji pracowni artystycznych w Warszawie
Zespół artystyczno-kuratorski: Jagoda Barwińska, Stanisław Bulder, Jan Gębski, Agnieszka Sadurska, Michał Stańczak, Aleksandra Tarka, dr Karolina Thel, Patrycja Wójcik
Koordynacja: Łukaszka Staszkiewicz
Opieka merytoryczna: Vera Zalutskaya
Miejsce: Warszawskie Obserwatorium Kultury, ul. Marszałkowska 34/50
Wystawa potrwa do 14 grudnia i będzie otwarta w godzinach 12:00 – 18:00
W ramach projektu Artystyczne, Stołeczne, Społeczne współpracujemy z Wydziałem Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Poprzez wywiady z osobami artystycznymi i pracownikami ZGN-ów w poszczególnych dzielnicach miasta zbieramy informacje dotyczące realnych oraz ustawowo określonych funkcji pracowni artystycznych. Badamy ulokowanie pracowni w przestrzeni miasta, ich dostępność oraz warunki pozyskania pracowni twórczej przez zainteresowane osoby. W wyniku badań zostanie stworzona wystawa, która będzie prezentowana w przestrzeni WOK Lab.
Otwarte Pracownie
Punktem odniesienia dla tej części projektu jest projekt Jana Hoeta Chambres d’Amis z roku 1986, który polegał na wyprowadzeniu sztuki z instytucji, umiejscowieniu jej bliżej człowieka i prawdziwego życia, w prywatnych domach w przestrzeni miasta Gandawy. Ten znaczący dla historii sztuki projekt zawierał w sobie element krytyki instytucjonalnej, związanej z dążeniem do wyprowadzenia sztuki z pozornie neutralnej przestrzeni white cube’a - czyli znanej nam sterylnej wizji przestrzeni wystawienniczej. W obecnej polskiej sytuacji, w której doświadczamy kryzysu instytucji wystawienniczych, wynikający z prowadzonej w ostatnich latach państwowej polityki kulturalnej, chcemy się skupić nie tyle na krytyce instytucji, ile na wzmocnieniu i uwidocznieniu potencjału konstruktywnych działań na poziomie lokalnym, poszukiwaniu przestrzeni alternatywnego funkcjonowania sztuki, poza dużymi instytucjami i galeriami komercyjnymi (do których dostęp jest mocno ograniczony). Wykorzystując metodę Hoeta chcemy podkreślić wartość pracowni artystycznych jako przestrzeni wolności, eksperymentu i budowania więzi społecznych. W Warszawie można zaobserwować rozwijającą się tendencję do organizowania wystaw i wydarzeń w przestrzeniach oddolnie zorganizowanych, w tym takich, które są przeznaczone do produkcji artystycznej. Uważamy, że jest to interesujące i warte wspierania zjawisko, dlatego chcemy zaprosić publiczność do wybranych pracowni artystycznych, w których w trakcie trwania projekty będą odbywać się kilkugodzinne działania, zaproponowane przez osoby artystyczne. Wybór pracowni był podyktowany bliską lokalizacją na mapie stolicy oraz różnorodnością postaw osób je tworzących.
Obowiązują zapisy.
Po wypełnieniu ankiety wyślemy Tobie mapkę z adresami pracowni, pracownie można zwiedzać w godzinach otwarcia, do niektórych z nich obowiązuje limit miejsc oraz zapis na konkretną godzinę.
Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.
Sobota 9 grudnia
- godz. 14:00 – do ostatniej osoby zwiedzającej
Pracownia przy ul. Hożej (Łukasz Radziszewski, Viktar Aberamok, Piotr Marzec, Jana Kuczyńska Agata
Popik i Emil Laska), w programie:- słodki poczęstunek
- prezentacja ZINu „Bagno”
- impreza
- godz. 14:00 – 19:00
Pracownia Igi Niewiadomskiej i Piotra Maciejowskiego przy ul. Brackiej
Wystawa „Zaplecze” - godz. 15:00 – 18:00 (zapisy na konkretne godziny)
Picie herbaty w pracowni Agnieszki Brzeżańskiej, niedaleko parku Morskie Oko - godz. 18:00 (Plac Zbawiciela)
Wernisaż wystawy „Dom dla zmyślonych przyjaciół Jaśka” w pracowni Jana Możdżyńskiego.
Wystawa będzie także dostępna dla zwiedzających w dniach 10-15 grudnia, w godzinach 12:00 – 18:00.
Niedziela 10 grudnia
- godz. 14:00 – 18:00
Pracownia Ksenii Gryckiewicz przy ul. Rydygiera - godz. 15:00 – 18:00
Pracownia Diany Lelonek przy ul. Nowolipki (zapisy na konkretne godziny) - godz. 15:00 – 18:00
Pracownia Pawła Żukowskiego przy ul. Anielewicza
Wizyty w pracowniach historycznych
Ilość miejsc jest ograniczona, prosimy o wysłanie wiadomości mailowej: vera.zalutskaya@gmail.com
- poniedziałek, 11 grudnia godz. 18:00 – Pracownia Karola Tchorka oraz Katy Bentall
- wtorek, 12 grudnia godz. 18:00 – Pracownia Grażyny Hase
Sympozjum
14 grudnia, godz. 18:00, Warszawskie Obserwatorium Kultury
Prowadząca: Hanna Wróblewska
Uczestniczki: Michał Krasucki, …, …., …., ….
Sympozjum będzie poświęcone polityce miasta Warszawa w stosunku do pracowni artystycznych. W rozmowie wezmą udział przedstawicielki oddolnych samozorganizowanych przestrzeni wystawienniczych, funkcjonujących w lokalach, przeznaczonych na pracownie artystyczne – galerii Przyszła Niedoszła oraz Pracowni Wschodniej. Dyskusja ma na celu zadanie pytania dotyczącego przyczyn utrudnień w funkcjonowaniu niezależnych przestrzeni wystawienniczych oraz naszkicowanie możliwych sposobów rozwiązania tego problemu.
Publikacja będzie kluczowym elementem podsumowującym i rozwijającym wątki poruszone we wszystkich częściach projektu. Planujemy opisać szczegółowo proces naszej pracy i wynikające z niej wnioski (Vera Zalutskaya), przedstawić perspektywę urzędniczą oraz warunki formalne związane z możliwością uzyskania pracowni od miasta (Aleksandra Tarka) oraz perspektywę osób, dla których wynajem pracowni nie jest możliwy oraz powody dla których tak jest (Łukaszka Staszkiewicz). W publikacji znajdzie się także wywiad-inspiracja ukazująca sprawny sposób organizacji przestrzeni, dedykowanej zbiorowemu funkcjonowaniu pracowni artystycznych w Tallinnie (Katie Zazenski). Oprócz tego, Maximilian Lehner opisze wyniki swojego badania, dotyczącego warunków istnienia alternatywnych przestrzeni artystycznych i tego, jak mogą one być również radykalne w swoim podejściu.
Działania w Domach Kultury
Działania w warszawskich domach kultury były dedykowane współpracy między osobami artystycznymi a dzielnicowymi centrami edukacji artystycznej – w tym wypadku Wolskim Centrum Kultury i Martyną Modzelewską oraz Domem Kultury Praga i Weroniką Zalewską. Działania osób prowadzących warsztaty wynikają z potrzeb osób korzystających z oferty domów kultury. Myślimy o tych działaniach zadając sobie pytanie: W jaki sposób artystki i artyści mogą współtworzyć dom kultury i organizować działania, które organicznie wynikają z obranych przez niego polityk i wpisując się w lokalne potrzeby? Celem tej części projektu, było zwrócenie uwagi na potencjał drzemiący we współpracy między osobami artystycznymi a domami kultury – strategią, która od pewnego czasu jest stosowana przez część domów kultury.
